اورژانس‌ها و مسمومیت‌های دارویی، شیمیایی، گیاهان و گزش حیوانات

بررسی انواع اورژانس‌ها و اقدامات اولیه ای که هر پزشک اورژانس لازم به اجراست و مسمومیت‌های شایع در ایران

اورژانس‌ها و مسمومیت‌های دارویی، شیمیایی، گیاهان و گزش حیوانات

بررسی انواع اورژانس‌ها و اقدامات اولیه ای که هر پزشک اورژانس لازم به اجراست و مسمومیت‌های شایع در ایران

۲۷ مطلب در آبان ۱۳۹۶ ثبت شده است

  • ۰
  • ۰

در بیمار 24 ساله 70 کیلوگرمی که به دلیل مسمومیت با دیلتیازم بستری شده است شرایط زیر برقرار است:

BS= 320

Na= 136

K= 3.3

تحت درمان با انسولین، گلوکز و پتاسیم  قرار میگیرد. کدام معیار و تداخل درمانی آن صحیح نیست؟

الف) 70 واحد انسولین رگولار وریدی بدون نیاز به تجویز قند لازم است.

ب) پتاسیم ایده‌آل بالای 4 mEq/L است.

ج) پس از ختم انسولین لازم است قند بیمار مکرر بررسی شود.

د) اگر قند بیمار در طی انفوزیون ساعتی انسولین رگولار در محدوده 100 تا 150 باشد نیازی به دادن قند اضافی نیست.


پاسخ سوال:

یکی از درمان‌های قابل استفاده در مسمومیت با بلوک کننده‌های کانال کلسیم استفاده از مخلوط درمانی انسولین، گلوکز و پتاسیم است که GIK نامیده می‌شود. برای درمان در این روش معیارهای متفاوتی عنوان شده است:

دوز اولیه انسولین 1 u/Kg است که میتوان همین میزان را به عنوان درمان نگهدارنده بیمار در هر ساعت تجویز کرد. با وجود دوز بالای انسولین اما شاهد افت قند نیستیم. علت این پدیده مقاومت بدن به انسولین در شرایط مسمومیت است.

اگر قند بیمار بالای 200-300 باشد نیازی به دادن قند همزمان با انسولین اولیه(loading) نیست. از طرفی اگر قند بیمار  مابین 100 تا 250 باشد نیازی به دریافت قند اضافی در طی انفوزیون انسولین(maintenance) نیست.

پس از اتمام درمان لازم است که بیمار روی درمان با قند بماند و یا حداقل به صورت مرتب قند بیمار اندازه گیری شود. عمر انسولین رگولار وریدی به سرعت خاتمه نمی یابد و ممکن است پس از اتمام انفوزیون انسولین شاهد افت قند باشیم.

پتاسیم از دیگر معیارهایی است که باید کنترل شود. پتاسیم مطلوب 2.5-2.8 است. پتاسیم بدن به درون سلول شیفت کرده و با قطع درمان به خارج سلول شیفت میکند.

گزینه ب نادرست است.

برای دانلود فایل pdf آموزش مسمومیت با کلسیم بلوکرها اینجا کلیک کنید.

  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

کدام درمان زیر در اولویت آخر نسبت به دیگر درمان‌ها در مسمومیت با کلسیم بلوکرها قرار دارد؟

الف) گلوکاگن

ب) انسولین – گلوکز - پتاسیم

ج) نوراپی نفرین

د) گلوکونات کلسیم


پاسخ سوال:

از انواع درمانهایی که به صورت اختصاصی در مسمومیت با کلسیم بلوکرها میشود به ترتیب کاربری عبارت است از:

الف) گلوکونات کلسیم

ب) نوراپی نفرین

ج) انسولین – گلوکز - پتاسیم

د) گلوکاگن

کلسیم آنتی دوت اصلی است.

شروع اثر GIK(انسولین – گلوکز - پتاسیم) با تاخیر است بهمین دلیل ابتدا درمان با کاتکولامین‌ها شروع میشود تا اثربخشی GIK شروع شود.

ایراد گلوکاگن افزایش قندخون است که در مسمومیت با کلسیم بلوکرها به دلیل اثر آنها در افزایش قند میتواند مشکل ساز باشد. بنابراین در بین گزینه‌ها گلوکاگن آخرین خط درمانی است.

گزینه الف صحیح است.


برای دانلود فایل pdf آموزش مسمومیت با کلسیم بلوکرها اینجا کلیک کنید.

  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

کدام اقدام در فردی که مسمومیت با کلسیم بلوکرها دارد منع مصرف دارد؟

الف) ذغال با دوز متعدد

ب) NGT و شستشو

ج) ایپکاک

د) WBI


پاسخ سوال:

برای پاکسازی مسمومیت با کلسیم بلوکرها انواعی از ترفندها قابل استفاده است. برای شستشوی معده باید دقت کرد چرا که گذاشتن لوله NG میتواند واگ بیمار را تحریک کند. بهتر است قبل از گذاشتن NG از آتروپین استفاده شود تا برادیکاردی در بیمار تشدید نشود. با توجه به اینکه مسمومیت با کلسیم بلوکرها جدی است لازم است اگر تصور میشود دارویی در معده وجود دارد با شستشو خارج شود.

در ادامه درمان میتوان از ذغال فعال آنهم در دوزهای متوالی استفاده کرد. درمان با PEG برای داروهای آهسته رهش مفید است.

اما ایپکاک اندیکاسیونی برای استفاده ندارد و نباید استفاده کرد.

گزینه ج کاربرد ندارد.


برای دانلود فایل pdf آموزش مسمومیت با کلسیم بلوکرها اینجا کلیک کنید.

  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

دیمرکاپرول

سرب از فلزاتی است که هیچ نقش فیزیولوژیکی در بدن ندارد و آنچه در خون و یا ارگان‌های دیگر یافت شود به عنوان سم تلقی می‌شود. مسمومیت با سرب از زمانی در ایران شکل گرفت که تریاک مخلوط با ان از 2 سال قبل در ایران رایج شد. هنوز هم بیمارانی با این مسمومیت وجود دارند که به دلیل درد شکمی و یا کم خونی با تشخیص دیگری در بخشی غیر از بخش مسمومیت بستری شده و تحت درمان قرار می‌گیرند. آشنایی با این مسمومیت برای هر پزشکی که در فیلد اورژانس، داخلی، گوارش، نرولوژی و هماتولوژی کار می‌کند لازم است.

برای دانلود فایل pdf مسمومیت با سرب اینجا کلیک کنید.

  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

بیماری دارویی قلبی خورده که مشخص نیست. در آزمایشات بیمار موارد زیر دیده می‌شود:

BS= 200

Cr= 0.8

Na= 138

K= 6.4

کدام مسمومیت برای بیمار مطرح است؟

الف) بتابلوکرها

ب) کلسیم بلوکرها

ج) دیگوکسین

د) مخدرها


پاسخ سوال:

در این کیس شاهد وضعیت کلیه طبیعی به همراه افزایش پتاسیم هستیم. این شرایط در مسمومیت با دیگوکسین دیده میشود. مسمومیت با دیگوکسین از تشخیص‌های افتراقی مسمومیت با کلسیم بلوکرها و بتابلوکرهاست. این نظر این تشخیص افتراقی مهم است چون درمان آن کاملا با آنها متفاوت است. از طرفی درمان با کلسیم در مسمومیت با دیژیتال‌ها ممنوع است.

گزینه ج صحیح است.

برای دانلود فایل pdf آموزش مسمومیت با کلسیم بلوکرها اینجا کلیک کنید.


  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

مصرف وراپامیل آهسته رهش تا چه زمانی ممکن است علایم ندهد؟

الف) 4 ساعت

ب) 6 ساعت

ج) 12 ساعت

د) 24 ساعت


پاسخ سوال:

وراپامیل از کلسیم بلوکرهایی است که در طرح ژنریک دارای اشکال زیر است:

u Tab. 40 & 80mg

u SR Tab. 240mg

u Inj. 5mg/2mL

بنابراین هم ترکیبات آهسته رهش و هم معمول دارد. اگر مسمومیت با ترکیبات معمول باشد 2-3 ساعت از مصرف علایم بروز می‌کند. در ترکیبات آهسته رهش تا 24 ساعت هم ممکن است تاخیر در بروز علایم باشد.

گزینه د صحیح است.


برای دانلود فایل pdf آموزش مسمومیت با کلسیم بلوکرها اینجا کلیک کنید.

  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

مسمومیت با کدام دسته دارویی وضعیت اسید و باز مشابه DKA میدهد؟

الف) بتابلوکرها

ب) کلسیم بلوکرها

ج) دیگوکسین

د) مخدرها


پاسخ سوال:

بدلیل افت فشارخون، داروهای قلبی اثرگذارنده برفشارخون و پمپاژ قلب میتوانند اسیدوز متابلولیک بدهند. در بین داروهای قلبی، کلسیم بلوکرها باعث افزایش در قندخون شده و کلینیکی مشابه DKA ایجاد میکنند.

قندبالای خون در این نوع از مسمومیت و در کنار آن استفاده از پادزهر گلوکاگن اندکی درمان را مشکل ساز میکند چرا که گلوکاگن میتواند قند را افزایش دهد و در بیماران با قند بالا بالاخص دیابتی این اثر شرایط را دو چندان مشکل می‌سازد.

گزینه ب صحیح است.

برای دانلود فایل pdf آموزش مسمومیت با کلسیم بلوکرها اینجا کلیک کنید.

  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

علت بروز تشنج در مسمومیت با وراپامیل چیست؟

الف) هیپوگلیسمی

ب) هیپرگلیسمی

ج) افت فشارخون

د) نفوذ دارو به مغز


پاسخ سوال:

علت تشنج در مسمومیت با کلسیم بلوکرها افت فشارخون و کاهش خونرسانی به مغز است. برخلاف بتابلوکرها اثرات موضعی این دسته دارویی و یا اثرات افت قندخون دیده نمیشود. بنابراین با هر بیمار مسموم با کلسیم بلوکر اگر شاهد تشنج بودید باید مایع درمانی وریدی را اولویت قرار دهید. کلسیم بلوکرها نه تنها افت قندخون نمی‌دهند بلکه افزایش قند نیز می‌دهند.

گزینه ج صحیح است.

برای دانلود فایل pdf آموزش مسمومیت با کلسیم بلوکرها اینجا کلیک کنید.

  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

در طی مسمومیت با آملودیپین کدام شکل از ضربان قلب ممکن است دیده شود؟

الف) تاکیکاردی

ب) برادیکاردی

ج) نرموکاردی

د) هر سه


پاسخ سوال:

دی هیدروپیریدین‌ها که آملودیپین هم جزو این گروه است در طی مسمومیت میتوانند هر سه شکل از ضربان قلب را نشان بدهند. در ابتدای مسمومیت اثرات عروقی باعث گشادی عروق و تاکیکاردی رفلکسی میشود. در سیر مسمومیت و با شدت افزاینده ممکن است نرموکاردی و حتی در اشکال شدید مسمومیت ممکن است بیمار بجای تاکیکاردی، برادیکاردی را نشان بدهد.

گزینه د صحیح است.

برای دانلود فایل pdf آموزش مسمومیت با کلسیم بلوکرها اینجا کلیک کنید.

  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

داروهای خوراکی کاهنده قندخون

داروهای ضد دیابت خوراکی نسل دیگری از داروهای کنترل کننده دیابت هستند که برخلاف انسولین پذیرش بهتری نسبت به انسولین دارند. با اینحال مسمومیت با این داروها به دلیل استفاده خوراکی رایج‌تر و در مواردی مسمومیت با آنها شدیدتر از انسولین است. مسمومیت با داروهای خوراکی بالاخص سولفونیل اوره‌ها در کودکان جدی و گاهی تنها با خوردن یک قرص از این دسته منجر به علامتدار شدن شیرخوار و عوارض جدی و حتی مرگ شده است.

برای آشنایی با این دسته از داروهای ضددیابت فایل آموزشی مهیا شده است که برای دانلود بر روی یکی از لینک‌های زیر کلیک کنید.

فایل پی دی اف(pdf)


فایل پاورپوینت اجرایی

  • بهروز هاشمی دمنه