سوال و جواب: مسمومیت حاد با دیگوکسین در زن جوان بدون سابقه مصرف

زن جوانی بدون سابقه مصرف دارویی اقدام به خوردن قرص‌های پدرش را میکند که بیماری قلبی و دیابت دارد. بیمار حدود 8 ساعت پس از مصرف داروها از مرکزی دیگر به مرکز شما ارجاع داده میشود.

قند بر بالین بیمار 120 mg/dL  و علایم حیاتی به قرار زیر است:

PR= 40

BP= 88/60

SPO2= 95%

نوارقلبی بیمار برادیکاردی سینوسی را نشان میدهد. به بیمار آتروپین زده میشود که ضربان در حدود 50 میرسد. مایع درمانی وریدی برای بیمار با نرمال سالین آغاز میشود.

برای بیمار آزمایشات روتین و سطوح دارویی ارسال میشود که تنها سطح دیگوکسین بیمار 4 ng/L مثبت آمده است.

K= 4.9

Na=138

Ca= 9.5

Mg= 1.5

برای بیمار توصیه به تجویز Fab دیگوکسین میشود. کدام گزینه معیار درمان با Fab است؟

الف) برادیکاردی

ب) پتاسیم بالای 4.5 mEq/L

ج) سطح دیگوکسین

د) هیچکدام

 

پاسخ: پادزهر باعث کاهش غلظت دیگوکسین آزاد سرمی و پتاسیم میشود. اندیکاسیون مصرف آن:

1)   هر نوع دیس ریتمی مربوط به دیگوکسین بدون توجه به سطح سرمی

2)   پتاسیم بیش از 5 mEq/L در مسمومیت حاد و یا مزمن

3)   سطح سرمی دیگوکسین که به صورت مزمن بالاست و با علایم گوارشی، اختلال هوشیاری و یا دیس ریتمی همراه است. به عبارتی سطح بالا همراه با علایم قلبی یا غیرقلبی.

4)   سطح دیگوکسین بالای 15 ng/mL در هر زمان یا بالای 10 ng/mL پس از 6 ساعت از مصرف.

5)   مصرف حاد 10 میلیگرم دیگوکسین در فرد بالغ یا 4 میلیگرم در کودک(بیش از 0.1 mg/Kg) که این همان دوز منجر به مرگ است.

مسمومیت با استروئیهای فعال کننده قلبی(CASs) غیردیگوکسینی

گزینه الف برادیکاردی است که تنها یک دوز آتروپین گرفته و تا 2 میلیگرم فرصت برای بررسی پاسخ است. اگر برادیکاردی بیمار پاسخ ندهد معیاری برای درمان است.

در واقع این بیمار در حال حاضر معیاری برای شروع Dig Fab ندارد.

سوال و جواب: اندیکاسیون مصرف پادزهر دیگوکسین

استفاده از Dig Fab در کدام مورد زیر اندیکاسیون دارد؟

الف) مسمومیت حاد با هیپرمنیزیمی

ب) مسمومیت حاد با هیپرکلسمی

ج) هیپرکالمی در مسمومیت حاد

د) سطح دیگوکسین بالای نرمال در مسمومیت مزمن

 

پاسخ: معیارهای استفاده از پادزهر DigFab:

1)   هر نوع دیس ریتمی مربوط به دیگوکسین بدون توجه به سطح سرمی

2)   پتاسیم بیش از 5 mEq/L در مسمومیت حاد و یا مزمن

3)   سطح سرمی دیگوکسین که به صورت مزمن بالاست و با علایم گوارشی، اختلال هوشیاری و یا دیس ریتمی همراه است. به عبارتی سطح بالا همراه با علایم قلبی یا غیرقلبی.

4)   سطح دیگوکسین بالای 15 ng/mL در هر زمان یا بالای 10 ng/mL پس از 6 ساعت از مصرف.

5)   مصرف حاد 10 میلیگرم دیگوکسین در فرد بالغ یا 4 میلیگرم در کودک(بیش از 0.1 mg/Kg) که این همان دوز منجر به مرگ است.

6)   مسمومیت با استروئیهای فعال کننده قلبی(CASs) غیردیگوکسینی

 بنابراین گزینه ج صحیح است.

سوال و جواب: تفاوت بالینی مسمومیت حاد و مزمن دیگوکسین

تفاوت مابین مسمومیت حاد و مزمن دیگوکسین در بالین کجاست؟

الف) علایم بینایی

ب) علایم سیستم عصبی مرکزی

ج) علایم گوارشی

د) دیس ریتمی

 پاسخ: اختلالات بینایی در مسمومیت مزمن دیده شده و شامل اختلالات بینایی گذرا، تاری دید، فتوفوبیا، اسکوتوما و دیدن جرقه یا فلش در میدان بینایی، کاهش دقت بینایی، انحراف در دید رنگی مانند دیدن هاله زرد رنگ پیرامون نور باشد.

مابقی گزینه ها هم در مسمومیت مزمن و هم حاد دیده میشوند. در مسمومیت حاد عموما علامی گوارشی نسبت به علایم سیستم عصبی نمود بیشتری دارند در حالی که در مسمومیت مزمن عموما علایم سیستم عصبی مرکزی برتری دارند.

دیس ریتمی هم به شکل برادیکاردی و هم تاکیکاردی بطنی در هر دو شکل مسمومیت دیده میشوند با این تفاوت که دیس ریتمی در مسمومیت حاد عموما در مراحل انتهایی بروز میکنند.

گزینه الف صحیح است.

سوال و جواب: مصرف تعداد نامشخصی دیگوکسین در زن جوان بدون علامت

 

زن جوان 28 ساله ای ادعا می‌کند که شب گذشته ساعت 11 اقدام به خوردن تعداد نامشخصی قرص دیگوکسین کرده است. ساعت 6 صبح به اورژانس مراجعه میکند. بیمار علامتی ندارد. علایم حیاتی پایدار است. از بیمار نوار قلبی گرفته میشود که NSR با ضربان 77 است. کدام اقدام در این بیمار صحیح است؟

 

الف) ذغال فعال

ب) شستشوی معده

ج) بستری در بخش مراقبت‌های ویژه

د) ترخیص پس از مشاوره روانپزشکی

 

پاسخ: عنوان میشود که اگر بیمار در چند ساعت اولیه از مصرف فاقد علایم تهوع و استفراغ باشد بعید است مسمومیت رخ بدهد. این بیمار فاقد علامت، دارای علایم حیاتی و نوار قلبی طبیعی است که بعید است مسمومیتی برایش رخ داده باشد. درمانهای دیگر یاد شده هم با گذشت زمان زیاد بعید است که کاربردی داشته باشد. بنابراین بهتر است بیمار پس از ویزیت روانپزشکی مرخص شود.

گزینه د پاسخ صحیح است.

سوال و جواب: تداخلات دارویی دیگوکسین

 مصرف هر کدام از داروی زیر باعث افزایش خطر مسمومیت با دیگوکسین میشود بجز؟

الف) آزیترومایسین

ب) آملودیپین

ج) آمیودارون

د) اسپیرونولاکتون

 

پاسخ: تعدادی از مسمومیت‌های دیگوکسین در افراد مصرف کننده دارو به دلیل تداخل دارویی و تغییر در اتصال پروتئینی و کینتیک دیگوکسین بروز میکند. مصرف همزمان داروهایی همچون وراپامیل، دیلتیازم، آمیودارون، اسپیرونولاکتون باعث افزایش خطر مسمومیت با دیگوکسین میشود.

مصرف آنتی بیوتیک‌هایی که فلور دستگاه گوارش را تغییر میدهند باعث کاهش فلور تخریب کننده دیگوکسین و افزایش مسمومیت میشوند. در این بین ماکرولیدها بیشترین خطر را دارند. تغییر فلور روده ای میتواند سطح دیگوکسین را تا 2 برابر افزایش دهد.

گزینه ب تداخلی با دیگوکسین ندارد.

 

سوال و جواب: مردی که با لیتیوم تشنج کرد

مرد 25 ساله‌ای را با اقدام به خودکشی با دارو به اورژانس آورده اند. بیمار تحت درمان با لیتیوم برای اختلال مانیک است. دوز مصرفی مشخص نیست. برای بیمار سطح ارسال میشود. بیمار در بخش بستری میشود. در بخش پس از 4 ساعت بیمار دچار تشنج میشود. در سابقه بیمار صرع عنوان نشده است. سطح خونی بیمار 3 mEq/L گزارش میشود.

آزمایشات دیگر بیمار:

BUN= 22

Cr= 1.4

کدام اقدام درمانی صحیح است؟

الف) دیلانتین وریدی

ب) دیالیز اورژانسی

ج) ذغال فعال

د) شستشوی معده

 

پاسخ: این بیمار دچار علایم مسمومیت شدید شده است. یکی از معیارهای دیالیز همین علایم شدید است. کارگروه Ex-TRIP برای انجام دیالیز چند توصیه(recommend) و پیشنهاد(suggest) دارد. توصیه(نشان از توافق بیشتر اعضا روی انجام دیالیز) به دیالیز در شرایط زیر:

1)   نارسایی کلیه با سطح بیشتر از 4 mEq/L

2)   وجود تغییر سطح هوشیاری، تشنج، دیس ریتمی تهدید کننده حیات

پیشنهاد که از توافق کمتری برخوردار است در شرایط زیر:

1)   سطح لیتیوم بیش از 5 mEq/L

2)   کنفیوژن(گیجی) مداوم

3)   پیش بینی نرسیدن سطح لیتیوم به کمتر از 1 mEq/L پس از 36 ساعت درمان موثر

برای تشنج در هیچکدام از مسمومیت‌ها توصیه به مصرف دیلانتین(فنی توئین) نمیشود. ضمن اینکه اگر بخواهیم تشنج ناشی از داروهای مولد تشنج را کنترل کنیم عموما از بنزودیازپین‌ها و در گام بعد از باربیتورات‌ها استفاده میشود.

ذغال فعال به دارو اتصالی ندارد. در این بیمار با توجه به تشنج در این فاز هم نباید این درمان در هیچ مسمومیتی انجام شود.

شستشوی معده به دلیل جذب سریع و یا سایز بزرگ قرص‌های لیتیوم استفاده ندارد.

گزینه ب صحیح است.

سوال و جواب: عوارض اتیلن گلیکول

کدام عارضه زیر در مسمومیت با اتیلن گلیکول ممکن است برای بیمار بروز کند؟

الف) تاری دید

ب) اختلال در حرکات چشم

ج) نارسایی کلیه

د) هیچکدام

پاسخ: عوارضی که برای مسمومیت با اتیلن گلیکول ممکن است بجای بماند شامل اختلال در کلیه است که عموما بهبود مییابد اما در تعدادی از بیماران ممکن است به دیالیز طولانی مدت و حتی نارسایی منجر شود.

هز عوارض دیگر رسوب کلسیم در اعصاب مغزی است که شامل اعصاب (۲، ۵، ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۲) میشود که هیچکدام از اعصاب یاد شده در حرکات چشمی نقش ندارند. تاری دید از عوارض متانول است و در مسمومیت با اتیلن گلیکول رخ نمیدهد.

گزینه ج صحیح است.

سوال و جواب: زن جوانی با مصرف شیشه شور

زن جوانی از ظرفی که حاوی شیشه شور ماشین بوده است خورده است. بیمار با حالت منگی به اورژانس انتقال می یابد. حدود 2 ساعت قبل خورده است. در آنالیز خون شریانی اسیدوز یا آلکالوز ندارد. در بیمارستان سطح الکل‌ها قابل بررسی نیست. در این بیمار کدام اقدام صحیح است؟

الف) تجویز ذغال فعال

ب) شستشوی معده

ج) دیالیز

د) هیچکدام

پاسخ: این بیمار ممکن است مسمومیت با متانول یا اتیلن گلیکول داشته باشد اما زمان کوتاهی از مصرف گذشته است و هنوز نمی تواند علایم نشان بدهد. برای بروز اسیدوز حدود 6 ساعت از مصرف اتیلن گلیکول و حدود 12 تا 24 ساعت از مصرف متانول زمان لازم است. البته در متانول ممکن است بسته به خلوص آن زمان از 3-4 ساعت تا بیش از 24 ساعت متغیر باشد.

این بیمار با شک به مسمومیت با الکل‌های سمی کاندید بستری است. اما هیچکدام از اقدامات مانند شستشوی معده با توجه به زمان گذشته و سرعت جذب بالای الکل‌ها، ذغال فعال با توجه به چسبندگی محدود الکل به ذغال مفید نیست. دیالیز نیاز به شروع اثرات الکل سمی دارد و با توجه به نبود اسیدوز نمیتوان شروع کرد. اگر دسترسی به سطوح الکل‌ها وجود دارد میتوان از سطح بالای 25 mg/dL برای اتیلن گلیکول و متانول دیالیز اندیکاسیون دارد. در زمانی که سطح در دسترس نیست و تشخیص درستی در دسترس نیست باید منتظر بروز اسیدوز بود.

گزینه د صحیح است.

 

سوال و جواب: بیمار با تاری دید و مصرف الکل

بیماری با مصرف الکل 28 ساعت قبل و با تاری دید و اسیدوز متابولیک به اورژانس مراجعه میکند. برای بیمار درمان با اتانول و دیالیز شروع میشود. پس از یک نوبت دیالیز و پس از گذشت 2 ساعت از اتمام دیالیز سطح متانول ارزیابی میشود که منفی گزارش میشود. اسیدوز متابولیک ندارد. اما بیمار از تاری دید شکایت دارد. در این بیمار کدام اقدام صحیح است؟

الف) دیالیز مجدد

ب) ادامه درمان با اتانول

ج) درمان با بیکربنات پتاسیم

د) هیچکدام

پاسخ: دیالیز باید تا برقراری شرایط زیر ادامه یابد:

-       تصحیح اختلالات اسید و باز

-       تصحیح علایم سیستمیک

-       متانول کمتر از 20 mg/dL

اختلالات بینایی با اینکه از اندیکاسیون‌های دیالیز هستند اما ممکن است با دیالیز بهبود کامل پیدا نکند. این بیمار درمان گرفته است اما با توجه به اینکه نه متانولی وجود دارد و نه اسیدوز متابولیکی که حکایت از وجود متانول و متابولیت‌هایش باشد نیاز به اقدامی ندارد با اینکه همچنان علامت دار است. علایم این بیماران ممکن است تا حدودی تغییر کند اما اقدامات درمانی ما کفایت میکند. هیچکدام از اقدامات یاد شده ارزشی ندارد.

گزینه د صحیح است.

 

سوال و جواب: مرد جوان با اختلال هوشیاری و سی تی اسکن غیرطبیعی

مرد جوانی را با افت هوشیاری در شب یلدا به اورژانس می آورند. بیمار پاسخی به محرک دردناک ندارد. علایم حیاتی بیمار نرمال گزارش شده است. دوستان بیمار عنوان میکنند که 3 ساعت قبل از هم جدا شده اند و بیمار به منزلی که به تازگی به آنجا اسباب کشی کرده است رفته است. قند خون بیمار بر بالین بررسی نشده است اما با توجه به سابقه قند خون پرسنل 115 برای بیمار دکستروز 50% شروع کرده اند که در حال حاضر قند بیمار پس از اتمام یک ویال دکستروز 210 mg/dL است.

برای بیمار سی تی اسکن از مغز انجام میشود.

 

با توجه به شرایط بیمار و سی تی اسکن بیمار کدام علت برای بروز علایم بیمار کمتر محتمل است؟

الف) هیپوگلیسمی

ب) مسمومیت با متانول

ج) مونوکسیدکربن

د) هیپوکسی

 

پاسخ: سی تی اسکن بیمار حکایت از نکروز در پوتامن دارد. تشخیص‌های افتراقی این یافته مسمومیت با متانول، سیانید و یا مونوکسیدکربن، هیپوتانسیون، هیپوکسی، هیپوگلیسمی، هیپرآمونیا، انسفالوپاتی ورنیکه، ترومبوز وریدهای عمقی مغزی، انسداد شریانی، توکسوپلاسموز مغزی، لنفوم مغزی اولیه، نروفیبروماتوز تیپ 1، اختلالات مادرزادی و ... است. در شرح حال بیمار انتقال به منزلی جدید در فصل زمستان عنوان شده که میتواند دلیلی برای استفاده از وسایل گرمایشی با سوخت فسیلی(گاز) و احتمال مسمومیت با مونوکسیدکربن باشد. هیپوکسی خود میتواند هم ناشی از ممسومیت با مونوکسیدکربن و هم انتشار گاز طبیعی با دوز بالا در محیط باشد که میتواند هیپوکسی بدهد.

سابقه دیابت بیمار عاملی برای مسمومیت با داروهای دیابت و یا افت قندخون ناشی از خوردن و یا تزریق انسولین و عدم مصرف غذا را داشته باشد که هیپوگلیسمی میدهد.

تنها مسمومیت با متانول است که اگرچه میتواند اثرات مشابهی در سی تی اسکن بیمار بگذارد اما نیازمند زمان طولانی تری است. مسمومیت با متانول اگر خالص باشد 3 تا 4 ساعت زمان لازم دارد تا اسیدوز بدهد که در مراحل انتهایی مسمومیت اثرات مغزی قابل رویت در سی تی اسکن شروع میشود. اگر بیمار متانول و اتانول مخلوط خورده باشد شروع اثرات 12 تا 24 ساعت زمان میبرد.

پاسخ ب بعید است که اثرات اینچنینی داشته باشد.