اورژانس‌ها و مسمومیت‌های دارویی، شیمیایی، گیاهان و گزش حیوانات

بررسی انواع اورژانس‌ها و اقدامات اولیه ای که هر پزشک اورژانس لازم به اجراست و مسمومیت‌های شایع در ایران

اورژانس‌ها و مسمومیت‌های دارویی، شیمیایی، گیاهان و گزش حیوانات

بررسی انواع اورژانس‌ها و اقدامات اولیه ای که هر پزشک اورژانس لازم به اجراست و مسمومیت‌های شایع در ایران

۶ مطلب در دی ۱۳۹۷ ثبت شده است

  • ۰
  • ۰

زن جوانی بدون سابقه مصرف دارویی اقدام به خوردن قرص‌های پدرش را میکند که بیماری قلبی و دیابت دارد. بیمار حدود 8 ساعت پس از مصرف داروها از مرکزی دیگر به مرکز شما ارجاع داده میشود.

قند بر بالین بیمار 120 mg/dL  و علایم حیاتی به قرار زیر است:

PR= 40

BP= 88/60

SPO2= 95%

نوارقلبی بیمار برادیکاردی سینوسی را نشان میدهد. به بیمار آتروپین زده میشود که ضربان در حدود 50 میرسد. مایع درمانی وریدی برای بیمار با نرمال سالین آغاز میشود.

برای بیمار آزمایشات روتین و سطوح دارویی ارسال میشود که تنها سطح دیگوکسین بیمار 4 ng/L مثبت آمده است.

K= 4.9

Na=138

Ca= 9.5

Mg= 1.5

برای بیمار توصیه به تجویز Fab دیگوکسین میشود. کدام گزینه معیار درمان با Fab است؟

الف) برادیکاردی

ب) پتاسیم بالای 4.5 mEq/L

ج) سطح دیگوکسین

د) هیچکدام

 

پاسخ: پادزهر باعث کاهش غلظت دیگوکسین آزاد سرمی و پتاسیم میشود. اندیکاسیون مصرف آن:

1)   هر نوع دیس ریتمی مربوط به دیگوکسین بدون توجه به سطح سرمی

2)   پتاسیم بیش از 5 mEq/L در مسمومیت حاد و یا مزمن

3)   سطح سرمی دیگوکسین که به صورت مزمن بالاست و با علایم گوارشی، اختلال هوشیاری و یا دیس ریتمی همراه است. به عبارتی سطح بالا همراه با علایم قلبی یا غیرقلبی.

4)   سطح دیگوکسین بالای 15 ng/mL در هر زمان یا بالای 10 ng/mL پس از 6 ساعت از مصرف.

5)   مصرف حاد 10 میلیگرم دیگوکسین در فرد بالغ یا 4 میلیگرم در کودک(بیش از 0.1 mg/Kg) که این همان دوز منجر به مرگ است.

مسمومیت با استروئیهای فعال کننده قلبی(CASs) غیردیگوکسینی

گزینه الف برادیکاردی است که تنها یک دوز آتروپین گرفته و تا 2 میلیگرم فرصت برای بررسی پاسخ است. اگر برادیکاردی بیمار پاسخ ندهد معیاری برای درمان است.

در واقع این بیمار در حال حاضر معیاری برای شروع Dig Fab ندارد.


  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

استفاده از Dig Fab در کدام مورد زیر اندیکاسیون دارد؟

الف) مسمومیت حاد با هیپرمنیزیمی

ب) مسمومیت حاد با هیپرکلسمی

ج) هیپرکالمی در مسمومیت حاد

د) سطح دیگوکسین بالای نرمال در مسمومیت مزمن

 



پاسخ: معیارهای استفاده از پادزهر DigFab:

1)   هر نوع دیس ریتمی مربوط به دیگوکسین بدون توجه به سطح سرمی

2)   پتاسیم بیش از 5 mEq/L در مسمومیت حاد و یا مزمن

3)   سطح سرمی دیگوکسین که به صورت مزمن بالاست و با علایم گوارشی، اختلال هوشیاری و یا دیس ریتمی همراه است. به عبارتی سطح بالا همراه با علایم قلبی یا غیرقلبی.

4)   سطح دیگوکسین بالای 15 ng/mL در هر زمان یا بالای 10 ng/mL پس از 6 ساعت از مصرف.

5)   مصرف حاد 10 میلیگرم دیگوکسین در فرد بالغ یا 4 میلیگرم در کودک(بیش از 0.1 mg/Kg) که این همان دوز منجر به مرگ است.

6)   مسمومیت با استروئیهای فعال کننده قلبی(CASs) غیردیگوکسینی

 بنابراین گزینه ج صحیح است.


  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

تفاوت مابین مسمومیت حاد و مزمن دیگوکسین در بالین کجاست؟

الف) علایم بینایی

ب) علایم سیستم عصبی مرکزی

ج) علایم گوارشی

د) دیس ریتمی



 پاسخ: اختلالات بینایی در مسمومیت مزمن دیده شده و شامل اختلالات بینایی گذرا، تاری دید، فتوفوبیا، اسکوتوما و دیدن جرقه یا فلش در میدان بینایی، کاهش دقت بینایی، انحراف در دید رنگی مانند دیدن هاله زرد رنگ پیرامون نور باشد.

مابقی گزینه ها هم در مسمومیت مزمن و هم حاد دیده میشوند. در مسمومیت حاد عموما علامی گوارشی نسبت به علایم سیستم عصبی نمود بیشتری دارند در حالی که در مسمومیت مزمن عموما علایم سیستم عصبی مرکزی برتری دارند.

دیس ریتمی هم به شکل برادیکاردی و هم تاکیکاردی بطنی در هر دو شکل مسمومیت دیده میشوند با این تفاوت که دیس ریتمی در مسمومیت حاد عموما در مراحل انتهایی بروز میکنند.

گزینه الف صحیح است.


  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

 مصرف حاد دارو

زن جوان 28 ساله ای ادعا می‌کند که شب گذشته ساعت 11 اقدام به خوردن تعداد نامشخصی قرص دیگوکسین کرده است. ساعت 6 صبح به اورژانس مراجعه میکند. بیمار علامتی ندارد. علایم حیاتی پایدار است. از بیمار نوار قلبی گرفته میشود که NSR با ضربان 77 است. کدام اقدام در این بیمار صحیح است؟

 

الف) ذغال فعال

ب) شستشوی معده

ج) بستری در بخش مراقبت‌های ویژه

د) ترخیص پس از مشاوره روانپزشکی

 


پاسخ: عنوان میشود که اگر بیمار در چند ساعت اولیه از مصرف فاقد علایم تهوع و استفراغ باشد بعید است مسمومیت رخ بدهد. این بیمار فاقد علامت، دارای علایم حیاتی و نوار قلبی طبیعی است که بعید است مسمومیتی برایش رخ داده باشد. درمانهای دیگر یاد شده هم با گذشت زمان زیاد بعید است که کاربردی داشته باشد. بنابراین بهتر است بیمار پس از ویزیت روانپزشکی مرخص شود.

گزینه د پاسخ صحیح است.


  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

تداخل دارویی

 مصرف هر کدام از داروی زیر باعث افزایش خطر مسمومیت با دیگوکسین میشود بجز؟

الف) آزیترومایسین

ب) آملودیپین

ج) آمیودارون

د) اسپیرونولاکتون



 

پاسخ: تعدادی از مسمومیت‌های دیگوکسین در افراد مصرف کننده دارو به دلیل تداخل دارویی و تغییر در اتصال پروتئینی و کینتیک دیگوکسین بروز میکند. مصرف همزمان داروهایی همچون وراپامیل، دیلتیازم، آمیودارون، اسپیرونولاکتون باعث افزایش خطر مسمومیت با دیگوکسین میشود.

مصرف آنتی بیوتیک‌هایی که فلور دستگاه گوارش را تغییر میدهند باعث کاهش فلور تخریب کننده دیگوکسین و افزایش مسمومیت میشوند. در این بین ماکرولیدها بیشترین خطر را دارند. تغییر فلور روده ای میتواند سطح دیگوکسین را تا 2 برابر افزایش دهد.

گزینه ب تداخلی با دیگوکسین ندارد.

 


  • بهروز هاشمی دمنه
  • ۰
  • ۰

قرص لیتیوم

مرد 25 ساله‌ای را با اقدام به خودکشی با دارو به اورژانس آورده اند. بیمار تحت درمان با لیتیوم برای اختلال مانیک است. دوز مصرفی مشخص نیست. برای بیمار سطح ارسال میشود. بیمار در بخش بستری میشود. در بخش پس از 4 ساعت بیمار دچار تشنج میشود. در سابقه بیمار صرع عنوان نشده است. سطح خونی بیمار 3 mEq/L گزارش میشود.

آزمایشات دیگر بیمار:

BUN= 22

Cr= 1.4

کدام اقدام درمانی صحیح است؟

الف) دیلانتین وریدی

ب) دیالیز اورژانسی

ج) ذغال فعال

د) شستشوی معده

 


پاسخ: این بیمار دچار علایم مسمومیت شدید شده است. یکی از معیارهای دیالیز همین علایم شدید است. کارگروه Ex-TRIP برای انجام دیالیز چند توصیه(recommend) و پیشنهاد(suggest) دارد. توصیه(نشان از توافق بیشتر اعضا روی انجام دیالیز) به دیالیز در شرایط زیر:

1)   نارسایی کلیه با سطح بیشتر از 4 mEq/L

2)   وجود تغییر سطح هوشیاری، تشنج، دیس ریتمی تهدید کننده حیات

پیشنهاد که از توافق کمتری برخوردار است در شرایط زیر:

1)   سطح لیتیوم بیش از 5 mEq/L

2)   کنفیوژن(گیجی) مداوم

3)   پیش بینی نرسیدن سطح لیتیوم به کمتر از 1 mEq/L پس از 36 ساعت درمان موثر

برای تشنج در هیچکدام از مسمومیت‌ها توصیه به مصرف دیلانتین(فنی توئین) نمیشود. ضمن اینکه اگر بخواهیم تشنج ناشی از داروهای مولد تشنج را کنترل کنیم عموما از بنزودیازپین‌ها و در گام بعد از باربیتورات‌ها استفاده میشود.

ذغال فعال به دارو اتصالی ندارد. در این بیمار با توجه به تشنج در این فاز هم نباید این درمان در هیچ مسمومیتی انجام شود.

شستشوی معده به دلیل جذب سریع و یا سایز بزرگ قرص‌های لیتیوم استفاده ندارد.

گزینه ب صحیح است.


  • بهروز هاشمی دمنه